مشاوره کودک و نوجوان
مقدمه
دیابت، امروزه مشکل بزرگ جهانی محسوب می‌شود که هزینه‌های درمانی بالایی را به همراه دارد. در میان انواع دیابت، دیابت نوع یک (وابسته به انسولین) از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن دوران کودکی و نوجوانی محسوب می‌شود. آمارها در ایران نشان می‌دهد که شیوع دیابت نوع یک در ایران ۴/۱۱ درصد است. ناتوانی در کنترل مناسب قند خون به عوارض جسمی، روانی و اجتماعی در بیماران می‌انجامد. در بدن مبتلایان به دیابت نوع یک انسولین یا اصلا تولید نمی‌شود یا بسیار ناچیز ساخته می‌شود که برای جبران آن باید انسولین تزریق شود در غیر این صورت منجر به افزایش قند خون، آسیب به اکثر سیستم‌های بدن و ایجاد عوارض جبران‌ناپذیر و ناتوان‌ساز می‌شود.
در مشاوره کودک و نوجوان، مشاور به والدین می‌آموزد که نیازها و حساسیت‌های فرزندشان را بشناسند و به خواسته‌های آنان توجه کنند و ضمن آن که به والدین می‌آموزند چگونه انتظارات و توقعات خود را با فرزندانشان مطرح کنند. مشاور با مطرح کردن این مطلب که بهترین نوع سبک تربیتی کودک از میان سه سبک سهل‌گیر یا بی توجه و سرد/ سبک تربیتی سخت‌گیر یا دیکتاتور مآب/ سبک مقتدرانه، سبک اقتدار طلب والدین است که این خود اول راه است تا والدین بدانند که والد مقتدر چگونه رفتار می کند.
اصول روانشناسی کودک و نوجوان
روانشناسی کودک و نوجوان بیان می‌دارد که در دوران نوجوانی اصول اولیه باورها و اصول زندگی فرد بر اساس شالوده روانی شکل گرفته در دوران کودکی، شروع به ایجاد شدن می‌کند. بر اساس روانشناسی کودک و نوجوان در دوران نوجوانی سرعت یادگیری مستقیم بسیار بیشتر می‌شود و نوجوان بر اساس تغییرات شگرفی که در ساختار ذهنی او ایجاد می‌شود شروع به تکمیل کردن تربیت دوران کودکی می‌کند، در ادامه روانشناسی کودک و نوجوان، نوجوان باورها را می‌سازد، باورها در تمام جنبه‌های زندگی در این دوران شکل می‌گیرد. از نظر روانشناسی کودک و نوجوان، در دوران نوجوانی لوب پیشانی مغز که مسئول کنترل تکانه‌های رفتاری است شروع به رشد می‌کند و این بخش از مغز در واقع بخشی است که از همه قسمت‌های مغز دیرتر تکامل می‌یابد. از این رو رفتارهای نوجوان در این دوره بسیار عجیب و غیر عادی می‌نماید. در روانشناسی کودک و نوجوان می‌خوانیم که مغز نوجوان در جستجوی شناخت روابط خود با دنیای اطراف است و به همین دلیل بسیاری از رفتارهای عجیب را برای تجارب جدید مورد استفاده قرار می‌دهد. در مغز نوجوان نوعی الگوریتم اتفاقی در حال جریان است که الگوریتم نهایی تکانه‌های رفتاری را تعیین می‌کند. به همین دلیل رفتارهای نوجوانان در این سن بسیار بسیار غیر قابل پیشبینی است. ولی موهبت بزرگ روانشناسی کودک و نوجوان، در این سن همین الگوی رشد در لوب پیشانی است. بر این اساس روانشناسی نوجوان بسیار از روانشناسی کودک پیچیده‌تر است، علی رغم اینکه برخی الگوهای ثابت رفتاری در فرد وجود دارد که حاصل از تربیت دوران کودکی است و همین الگوها وسیله‌ای برای پایدار شدن الگوریتم رشد در نوجوان می‌شود که مشاوران را برای کمک به نوجوان یاری می‌کند و گذر از این دوره را آسان می‌کند.
اصول روانشناسی کودک و نوجوان
روانشناسی کودک و نوجوان بیان می‌دارد که در دوران نوجوانی اصول اولیه باورها و اصول زندگی فرد بر اساس شالوده روانی شکل گرفته در دوران کودکی، شروع به ایجاد شدن می‌کند. بر اساس روانشناسی کودک و نوجوان در دوران نوجوانی سرعت یادگیری مستقیم بسیار بیشتر می‌شود و نوجوان بر اساس تغییرات شگرفی که در ساختار ذهنی او ایجاد می‌شود شروع به تکمیل کردن تربیت دوران کودکی می‌کند، در ادامه روانشناسی کودک و نوجوان، نوجوان باورها را می‌سازد، باورها در تمام جنبه‌های زندگی در این دوران شکل می‌گیرد. از نظر روانشناسی کودک و نوجوان، در دوران نوجوانی لوب پیشانی مغز که مسئول کنترل تکانه‌های رفتاری است شروع به رشد می‌کند و این بخش از مغز در واقع بخشی است که از همه قسمت‌های مغز دیرتر تکامل می‌یابد. از این رو رفتارهای نوجوان در این دوره بسیار عجیب و غیر عادی می‌نماید. در روانشناسی کودک و نوجوان می‌خوانیم که مغز نوجوان در جستجوی شناخت روابط خود با دنیای اطراف است و به همین دلیل بسیاری از رفتارهای عجیب را برای تجارب جدید مورد استفاده قرار می‌دهد. در مغز نوجوان نوعی الگوریتم اتفاقی در حال جریان است که الگوریتم نهایی تکانه‌های رفتاری را تعیین می‌کند. به همین دلیل رفتارهای نوجوانان در این سن بسیار بسیار غیر قابل پیشبینی است. ولی موهبت بزرگ روانشناسی کودک و نوجوان، در این سن همین الگوی رشد در لوب پیشانی است. بر این اساس روانشناسی نوجوان بسیار از روانشناسی کودک پیچیده‌تر است، علی رغم اینکه برخی الگوهای ثابت رفتاری در فرد وجود دارد که حاصل از تربیت دوران کودکی است و همین الگوها وسیله‌ای برای پایدار شدن الگوریتم رشد در نوجوان می‌شود که مشاوران را برای کمک به نوجوان یاری می‌کند و گذر از این دوره را آسان می‌کند.
چگونگی رفتار والدین با فرزندان مبتلا به دیابت
نکته اساسی در مورد دیابت فرزند شما این است که هرگونه تلقی و برداشت وی از دیابت به نحوه ادراک شما از این موضوع و طرز رفتارتان بستگی دارد. بنابراین شرط اول در درمان موفق دیابت فرزندتان این است که بدون هیچ‌گونه ناراحتی و اضطراب، دیابت فرزند خود را به عنوان یک حقیقت بپذیرید. این پذیرش سبب می‌شود تا برای انجام وظایف بعدی که بر دوش شماست آمادگی و انگیزه لازم را پیدا کند. در عین حال به فرزندتان کمک کنید تا با کمترین میزان استرس، دیابت خود را بپذیرد. صحبت کردن با دیگر والدینی که وضعیت مشابهی دارند و استفاده از تجربیات آن‌ها در این زمینه بسیار کمک کننده است
روش و زمان صحیح انجام آزمایش قند خون با استفاده از دستگاه گلوکومتر
روش صحیح تزریق انسولین و تغییر مقدار آن براساس نوع و مقدار غذا و میزان فعالیت
اصول تغذیه صحیح دیابت
علائم و نحوه درمان هیپوگلیسیمی
علائم افزایش قند خون و نحوه انجام آزمایش کتون ادرار
اگر فرزند شما در سنین پایین مبتلا به دیابت شده است این نکته را همیشه به خاطر بسپارید که وی در درجه اول یک کودک است و ابتلاء وی به دیابت در درجه دوم اهمیت قرار دارد. بنابراین کودک شما نیز همانند تمام کودکان دیگر نیازمند رشد اجتماعی و عاطفی است. شما باید به نیازها و خواسته‌های طبیعی وی احترام بگذارید و تا حد امکان در رفع آن‌ها بکوشید.
منابع
۱٫ Cameron FJ, Wherrett DK. Care of diabetes in children and adolescents: controversies, changes, and consensus. Lancet. 2015 May 23;385(9982):2096-106.
۲٫ Eeg-Olofsson K, Cederholm J, Nilsson PM, Zethelius B, Svensson AM, Gudbjornsdottir S, et al. Glycemic control and cardiovascular disease in 7,454 patients with type 1 diabetes: an observational study from the Swedish National Diabetes Register (NDR). Diabetes Care. 2010 Jul;33(7):1640-6.
۳٫ Patterson CC, Dahlquist GG, Gyurus E, Green A, Soltesz G. Incidence trends for childhood type 1 diabetes in Europe during 1989-2003 and predicted new cases 2005- 20: a multicentre prospective registration study. Lancet. 2009 Jun 13;373(9680):2027-33.
۴٫ Esteghamati A, Larijani B, Aghajani MH, et al. Diabetes in Iran: Prospective Analysis from First Nationwide Diabetes Report of National Program for Prevention and Control of Diabetes (NPPCD-2016). Scientific Reports. 2017;7:13461. [5]. Oskouie F, Mehrdad N, Ebrahimi H. Mediating factors of coping process in parents of children with type 1 diabetes. J Diabetes Metab Disord. 2013;12(1):20.
۵٫ http://irisweb.ir/files/site1/rds_journals/1788/article-1788-377941.pdf